Bu iki kip arasındaki fark zamanla ilgili değildir; ikisi de tamamen farklı amaçlara hizmet eder.
Anlamsal Fark: Tarafsız Aktarım vs. Gerçekdışılık
- Konjunktiv I (Tarafsız Aktarım): Temel görevi, bir başkasının sözünü tarafsızca ve objektif bir şekilde aktarmaktır. Aktarılan bilginin doğruluğu hakkında bir yorum yapmazsınız, sadece “o böyle dedi” dersiniz. Örnek: Er sagt, er sei krank. (Hasta olduğunu söylüyor. – Bu onun iddiası, ben sadece aktarıyorum, benim görüşüm değil.)
- Konjunktiv II (Gerçekdışılık / Hayal): Görevi, gerçek olmayan, hayali, varsayımsal veya arzu edilen durumları anlatmaktır. Örnek: Wenn er nicht krank wäre, würde er kommen. (Eğer hasta olmasaydı, gelirdi. – Ama gerçekte hasta ve gel(e)miyor.)
Yapısal Fark: Präsens Kökü vs. Präteritum Kökü
İki kipin fiil çekimleri de farklı köklerden türetilir:
- Konjunktiv I: Fiilin Präsens (şimdiki zaman) kökünden oluşturulur ve fiil kökündeki sesli harfte değişiklik (Umlaut) olmaz. Örnek (‘kommen’ fiili): er komme (kök: komm-)
- Konjunktiv II: Fiilin Präteritum (di’li geçmiş zaman) kökünden oluşturulur ve bu sırada genellikle kökteki sesli harf incelir (Umlaut alır). Örnek (‘kommen’ fiili): er käme (Präteritum kökü: kam → käm-)