Almanca’da “während“, “wegen“, “trotz“, “innerhalb” ve “außerhalb” edatları genellikle Genitiv durum ile kullanılır. Ancak günlük konuşmada dativ de kullanılabilirler. Bunu kısaca açıklamak gerekirse; Genitiv ile kullanılır demek “die” artikelli bir ismin artikeli “der” olur demek. Genitiv konusuna bakınız!
Şimdi bunların ne anlama geldiğini size açıklayım:
Während: Sırasında, Esnasında, -iken
Während, sırasında, esnasında, –iken anlamlarına gelir. Während edatı, iki paralel aktiviteyi ifade ederken kullanılır. Bu durumda, iki eylem aynı anda gerçekleşir. Ayrıca bu anlamda kullanıldığında bei edatıyla benzerlik gösterir. Genellikle genitiv ile kullanılır, ancak günlük konuşmada dativ de kullanılabilir.
Während Örnek Cümleler:
- Während des Essens raucht er. (Yemek sırasında sigara içiyor.)
- Während des Unterrichts hat er geschlafen. (Ders sırasında uyudu.)
- Während des Films hat sie geweint. (Film sırasında ağladı.)
- Während des Essens telefonierte er. (Yemek yerken telefonda konuştu.)
- Während ich koche, hört meine Frau Musik. (Ben yemek pişirirken eşim müzik dinliyor.)
- Während des Trainings ist er oft sehr konzentriert. (Antrenman sırasında genellikle çok konsantredir.)
Wegen: Yüzünden, Dolayı
Wegen, “-den dolayı, yüzünden” anlamlarına gelen bir edattır. Bir durumun sebebini belirtmek için kullanılır. Bu anlamda “weil” Almanca bağlacı (Konjunktion) ile aynı anlama gelir. Genellikle genitiv ile kullanılır, ancak günlük konuşmada dativ de kullanılabilir.
Wegen Örnek Cümleler:
- Wegen des Rauchs kann sie nicht essen. (Dumandan dolayı yemek yiyemiyor.)
- Wegen des schlechten Wetters wurde das Spiel abgesagt. (Kötü hava yüzünden oyun iptal edildi.)
- Wegen der lauten Musik konnte ich nicht schlafen. (Gürültülü müzik yüzünden uyuyamadım.)
- Wegen des Regens bleiben wir zu Hause. (Yağmur yüzünden evde kalıyoruz.)
- Er konnte wegen seiner Krankheit nicht zur Arbeit gehen. (Hastalığı nedeniyle işe gidemedi.)
- Wegen des Lärms konnte ich nicht schlafen. (Gürültü yüzünden uyuyamadım.)
Trotz: Aksine, Rağmen
Trotz edatı, bir zıtlık veya karşıtlık ifade ederek “rağmen, -e karşın” anlamlarına gelir. Trotzdem kelimesi de bu anlamda kullanılır ve obwohl ile benzerlik gösterir. Genellikle genitiv ile kullanılır, ancak günlük konuşmada dativ de kullanılabilir.
Örnek Cümleler:
- Trotz des Rauchs isst er. (Dumana rağmen yemek yiyor.)
- Trotz des Regens gingen wir spazieren. (Yağmura rağmen yürüyüşe çıktık.)
- Trotz der Müdigkeit arbeitete er weiter. (Yorgunluğa rağmen çalışmaya devam etti.)
- Trotz des Regens gingen wir spazieren. (Yağmura rağmen yürüyüşe çıktık.)
- Trotz seiner Verletzung spielte er das ganze Spiel. (Yaralanmasına rağmen tüm maçı oynadı.)
- Trotz der schlechten Nachrichten blieb er optimistisch. (Kötü haberlere rağmen iyimser kaldı.)
Innerhalb: İçinde, Esnasında
Innerhalb edatı, “içinde, dahilinde” anlamlarına gelir ve lokal (yer) hem de temporal (zaman) durumlarında kullanılır.
Lokal (Mekansal) Örnekler:
- Innerhalb des Restaurants ist das Rauchen verboten. (Restoranın içinde sigara içmek yasaktır.)
- Innerhalb der Stadt gibt es viele Parks. (Şehir içinde birçok park var.)
- Innerhalb des Gebäudes ist das Rauchen verboten. (Bina içinde sigara içmek yasaktır.)
Temporal (Zamansal) Örnekler:
- Innerhalb eines Tages raucht er 40 Zigaretten. (Bir gün içinde 40 sigara içiyor.)
- Innerhalb einer Woche muss das Projekt fertig sein. (Bir hafta içinde proje bitmiş olmalı.)
- Das Projekt muss innerhalb von zwei Wochen abgeschlossen sein. (Proje iki hafta içinde tamamlanmalı.)
Außerhalb: Dışında
Außerhalb edatı, “dışında, haricinde” anlamlarına gelir ve hem lokal (yerel) hem de temporal (zaman) anlamda kullanılır.
Lokal (Mekansal) Örnekler:
- Außerhalb des Restaurants ist das Rauchen erlaubt. (Restoranın dışında sigara içmek serbesttir.)
- Außerhalb der Stadt gibt es viele Wälder. (Şehir dışında birçok orman var.)
- Außerhalb des Gebäudes gibt es einen Parkplatz. (Bina dışında bir otopark var.)
Temporal (Zamansal) Örnekler:
- Außerhalb der Öffnungszeiten kann man hier nicht essen. (Çalışma saatleri dışında burada yemek yenmez.)
- Außerhalb der Bürozeiten bin ich nicht erreichbar. (Ofis saatleri dışında ulaşılabilir değilim.)
- Außerhalb der Schulzeit ist das Gebäude geschlossen. (Okul saatleri dışında bina kapalıdır.)
Bu edatlar (während, wegen, trotz, innerhalb, außerhalb) genellikle genitiv ile kullanılır. Ancak, günlük konuşma dilinde wegen ve trotz sık sık dativ ile de kullanılabilir.